Zatrucie tlenkiem węgla

Choć zatrucie tlenkiem węgla zdarza się najczęściej w całkiem innych sytuacjach, niż nurkowanie, to w środowisku podwodnym tlenek węgla - ze względu na podwyższone ciśnienie otoczenia a tym samym wyższe ciśnienia parcjalne- jest o wiele groźniejszy, niż na powierzchni. W nurkowaniu zatrucie tlenkiem węgla zdarza się najczęściej wskutek zanieczyszczenia powietrza w butli - niezauważalnego, gdyż tlenek węgla jest gazem bez zapachu i smaku (na szczęście zanieczyszczenie to występuje najczęściej wraz z innymi węglowodorami o silnym smaku i zapachu).

Hemoglobina łączy się z tlenkiem węgla 200 razy łatwiej niż z tlenem i pozbywa się go bardzo trudno. Od momentu, gdy tlenek węgla wniknie do krwiobiegu, minie 8-12 godzin zanim układ krążenia zdoła go wyeliminować. Co gorsza, tlenek węgla łączy się w krwi również z enzymami. Jeśli powietrze, którym oddycha nurek jest zanieczyszczone tlenkiem węgla, hemoglobina krwi docierająca do tętnic połączy się z tlenkiem węgla, tworząc karboksyhemoglobinę, tym samym uniemożliwiając transport tlenu. Silne związanie tlenku węgla z hemoglobiną spowoduje zatrzymanie transportu tlenu do tkanek, mimo właściwej cyrkulacji krwi. Jeśli nurek w dalszym ciągu będzie wdychał tlenek węgla, zwiąże się więcej nim coraz więcej hemoglobiny, a wraz z tokiem cyrkulacji krwi coraz mniej czerwonych ciałek krwi będzie w stanie transportować tlen. Kontynuowane oddychania skażonym powietrzem spowoduje hipoksję, mimo nieprzerwanego krążenia i oddychania, ponieważ krew nie będzie w stanie dostarczać tkankom tlenu.

Na większych głębokościach warunki te będą jeszcze bardziej skomplikowane przez wzrastające ciśnienie, które rozpuszcza tlen w plazmie krwi. Mimo, że na powierzchni plazma krwi nie dostarcza wystarczająco rozpuszczonego tlenu by zaopatrzyć tkanki, wyższe ciśnienie parcjalne tlenu podczas oddychania na głębokości spowoduje znaczący wzrost ilości rozpuszczonego tlenu w plazmie. Działanie to wyjdzie naprzeciw zwiększonemu zapotrzebowaniu tkanek na tlen i opóźni pojawienie się symptomów ostrzegających nurka. Gdy pojawiają się symptomy zatrucia tlenkiem węgla – ból głowy, zamęt, ograniczona widoczność – nurek zacznie się wynurzać, tracąc z powodu hipoksji przytomność, gdyż spadające ciśnienie, nie zapewni odpowiednio wysokiej ilości tlenu w plazmie. Jeśli wszyscy nurkowie otrzymywali powietrze z tego samego źródła, sytuacja będzie bardzo poważna.

Objawy zatrucia tlenkiem węgla zależnie od stężenia objętościowego w powietrzu
100-200 ppm (0,01% - 0,02%) - lekki bół głowy przy ekspozycji przez 2-3 godziny 
400 ppm (0,04%) - silny ból głowy zaczynający się ok. 1 godzinę po wdychaniu tego stężenia 
800 ppm (0,08%) - zawroty głowy, wymioty i konwulsje po 45 miniutach wdychania; po dwóch godzinach trwała śpiączka 
1 600 ppm (0,16%)- silny ból głowy, wymioty, konwulsje po 20 minutach; zgon po dwóch godzinach 
3 200 (0,32%) - intensywny ból głowy i wymioty po 5-10 minutach; zgon po 30 minutach 
6 400 ppm (0,64%) - ból głowy i wymioty po 1-2 minutach; zgon w mniej niż 20 minut 
12 800 ppm (1.28%) - śmierć po 3 minutach. 

Leczenie polega na tlenoterapi konwencjonalnej i w komorze hiperbarycznej

Zatrucie tlenkiem węgla może spowodować, iż wargi i paznokcie ofiary zatrucia staną się ciemnoczerwone. Objaw ten jest związany z tym, że hemoglobina związana z tlenkiem węgla staje się ciemnoczerwona, co najlepiej widać w miejscach, gdzie krew przepływa najbliżej powierzchni ciała. Jednakże nie zawsze jest to widoczne, zwłaszcza pod wodą, gdzie absorpcja koloru i ekwipunek nurkowy mogą ukryć te niebezpieczne oznaki.

Mimo, że tlenek węgla rzadko zanieczyszcza powietrze w sprężarce, to warto pamiętać, że również palenie papierosów jest źródłem potencjalnego zatrucia. Lekarze twierdzą, że palenie podnosi normalny poziom tlenku węgla we krwi 3 do 12 razy, co osłabia transport tlenu i skuteczną eliminację dwutlenku węgla. Odpowiadając na zapotrzebowanie gazowe tkanek, wzrasta szybkość krążenia, ciśnienie krwi i tempo bicia serca. Uważa się, iż pełna wymiana gazowa po paleniu wraca do normy dopiero po upływie 10 do 12 godzin.