Wskaźnik zużycia powietrza
Co to jest wskaźnik zużycia powietrza?
Wskaźnik zużycie powietrza to prędkość, z jaką nurek zużywa powietrza. Zazwyczaj podany jest w ilości powietrza jakie nurek zużywa w ciągu jednej minuty na powierzchni (w jednej atmosferze ciśnienia).
Spis treści
Trzy powody, dlaczego znajomość zużycia powietrza jest przydatna w nurkowaniu.
- Planowanie nurkowania:
- Wiedząc swój wskaźnik zużycia powietrza możemy obliczyć jak długo damy radę pozostać na zaplanowanej głębokości i ustalić czy mamy wystraczająco powietrza na zaplanowane nurkowanie.
- Wskaźniki zużycia powietrza są również przydatne w ustaleniu odpowiedniego ciśnienia rezerwowego na nurkowanie. Nurkowie często są zdziwieni, że na głębsze nurkowania wylicza się większą rezerwę niż standardowe 50barów (700psi).
- W niektórych typach technicznych nurkowań, jak dekompresyjne wskaźniki te są niezbędne do ustalenia ilości gazów potrzebnych na realizację przystanków dekompresyjnych.
- Ocena komfortu / stresu:
- Wskaźnik zużycia powietrza jest również przydatnym narzędziem w ustaleniu poziomu komfortu / stresu nurka.
- Jeżeli wiemy że nurek na głębokości 15m w ciągu 5min zużywa średnio 15 barów i nagle zauważa że jego zużycie wzrasta do 30 barów to jego wzrost zużycia powietrza może świadczyć o tym że coś jest nie tak.
- Wykrycie problemów ze sprzętem:
- Kiedy rośnie zużycie powietrza mimo iż nurek oddycha spokojnie, może to świadczyć o wycieku gazu przez nieszczelności na zaworach lub o tym że automat wymaga serwisowania.
Jaki jest „normalny” lub „dobry” wskaźnik zużycia powietrza?
Nie ma czegoś takiego jak normalny albo dobry wskaźnik zużycia powietrza. To że ktoś zużywa mniej powietrza od innego nurka wcale nie oznacza że ma leprze umiejętności nurkowania lub lepszą technikę oddechu. Na przykład drobna kobieta mająca po prostu małe płuca będzie zużywać mniej powietrza od swojego dwa razy większego kolegi. To nie oznacza że jest lepszym nurkiem tylko po prostu fizyka jest po jej stronie.
Osoba starająca się obniżyć swoje zużycie powietrza aby dopasować się lub pobić innego nurka może narazić się na kumulację dwutlenku węgla w organizmie lub na niedotlenienie co może być bardzo niebezpieczne. Zamiast tego nurkowie pod wodą powinni skupić się na wolnym spokojnym oddechu aby prawidłowo wentylować swoje płuca.
Ucząc się o wskaźniku zużycia powietrza należy pamiętać, że ta wiedza ma służyć nam w calach dobrego planowania nurkowania a nie porównawczych z innymi nurkami.
Od czego zależy zużycie powietrza:
Istnieje wiele czynników, które mogą mieć wpływ na nasze zużycie powietrza pod wodą:
Głębokość: Im głębiej, tym bardziej powietrze staje się skompresowane i zużywamy go więcej przy każdym oddechu. Na powierzchni, możemy zużywać 1,5 litra powietrza, ale na głębokości 20 metrów będziemy zużywać go 4,5 litra.
Stres: Kiedy się stresujemy, podświadomie zwiększamy tempo oddychania i bicie serca. Niestety, to może być błędne koło, ponieważ twój system nerwowy staje się bardziej aktywne i zmniejsza się świadomość. Oznacza to, że nasz niepokój może wzrosnąć i cykl postępuje. Zestresowany nurek może oddychać trzy razy więcej, niż zrelaksowany.
Wysiłek: Podstawową potrzebą naszego ciała podczas wysiłku jest tlen, nasze mięśnie potrzebują tlenu do konwersji przechowywanego cukru i kwasów tłuszczowych do tworzenia energii. Więcej ruchu oznacza potrzebę większej ilości tlenu a co za tym idzie więcej powietrza wdychanego aby go dostarczyć. Spróbuj płynąć szybciej albo pod prąd, a szybko zobaczysz jak twoje zużycie powietrza pójdzie w górę. Wynika to ze zwiększonego zużycia tlenu przez nasz organizm.
Opływowa sylwetka: Nurkowie, którzy mają dużo zwisające sprzętu, lub którzy w wodzie płyną pod kątem stale działa na nich opór wody i muszą wkładać więcej wysiłku aby się poruszać. Nurek z pochowanym całym niepotrzebnym sprzętem i starający trzymać się w pozycji pionowej, ma o wiele mniej oporów do pokonania i potrzebuje mniej powietrza do zasilania mięśni w tlen.
Pływalność: Dostosowanie neutralnej pływalności może mieć ogromny wpływ na zużycie powietrza. Jeśli jesteśmy lekko pozytywni lub negatywni, ciężko utrzymać się w poziomie i mieć opływową sylwetkę. Co gorsza, trzeba wkładać dużo energii aby zapobiec opadaniu lub wybijaniu w górę. Całkowicie neutralny nurek nie ma żadnego z tych problemów. Dlatego nigdy nie należy żałować powietrza które trzeba umieścić w BCD podczas zejścia głębiej. Zaoszczędzi to znacznie więcej powietrza które zużylibyśmy na wysiłek aby utrzymać nas na prawidłowej głębokości. Jeśli warunki pozwalają, dobrze jest, zawsze wykonać szybki test wyważenia przed właściwą częścią nurkowania.
Zimno: Jeśli jest zimno, organizm stara się chronić poprzez podniesienie temperatury wewnątrz ciała, a jedynym sposobem, jest spalić trochę paliwa (przechowywane cukry i kwasy tłuszczowe), w tym przypadku wymaga to tlenu do metabolizowania. Więc twoje tętno i częstotliwość oddychania wzrasta aby dostarczyć tlen do komórek. Noszenie odpowiedniego skafandra do warunków temperatury to zawsze dobry pomysł, i również może pomóc w obniżeniu zużycia powietrza.
Fitness: Twój wskaźnik masy ciała (BMI) i ogólny stan zdrowia ma wpływ na to ile tlenu trzeba. Więcej masy ciała = więcej tlenu. Czynnik ten może być mniej znaczący niż te wymienione powyżej.
Inne: Niektóre rzeczy, jak wycieki powietrza lub oczyszczanie maski wpływają na utratę powietrza i nic nie można na to poradzić.
Obliczanie zużycie powietrza:
Po pierwsze aby podać nasze zużycie powietrza musimy robić to w relacji do zużycia powierzchniowego inaczej nie miałoby to sensu ze względu na różnice jakie wynikają z głębokości nurkowania. Wykonując 2 identyczne nurkowania jedno na głębokości 10m, a drugie na głębokości 20m należy się spodziewać 1,5raza większego zużycia powietrza przy głębszym nurkowaniu. Dzięki konwersji do wartości zużycia powierzchniowego możemy porównywać różne nurkowania i sprawdzić czy generalnie poprawia się ono czy też nie.
Metody wyznaczania wskaźnika zużycia powietrza:
Każdy podręcznik szkoleniowy zawiera nieco inną metodę gromadzenia danych niezbędnych do obliczenia wskaźnika zużycia powietrza. Oto dwie najpopularniejsze z nich:
Przed rozpoczęciem gromadzenia danych, wejdź najpierw do wody i poczekaj do ostygnięcia zbiornika. Ciśnieni w butli może spaść nawet o kilka atmosfer i nie uwzględnienie tego w pomiarze spowoduje uzyskanie nieprawidłowo wysokiego tempa zużycia powietrza.
Metoda 1 - Zbieranie danych podczas normalnego nurkowania:
- Wskocz do wody i poczekaj aż twój zbiornik ostygnie.
- Zanotuj początkową wartość ciśnienia w butli.
- Zaraz po nurkowaniu zanotuj końcową wartość ciśnienia w butli – zrób to zanim zbiornik zdąży się nagrzać.
- Używaj komputera nurkowego do określenia średniej głębokość nurkowania. Ta głębokość będzie używane w obliczeniach.
- Używaj komputera nurkowego do określenia całkowitego czasu nurkowania w minutach.
- Użyj zgromadzone dane do obliczenia wskaźnika zużycia powietrza korzystając ze wzorów SAC lub RMV.
Wielu nurków preferuje tę metodę obliczania wskaźnika zużycia powietrza, ponieważ wykorzystuje dane z normalnych nurkowań. Jednakże, wykorzystując dane oparte na średniej głębokości całego nurkowania, jest mało prawdopodobne, aby uzyskać dokładność metody drugiej. Mimo to, jeśli nurek oblicza jego tempo zużycia powietrza przy użyciu tej metody w ciągu wielu nurkowań i uśrednia wyniki, powinien skończyć z rozsądnym oszacowaniem jego szybkości zużycia powietrza.
Metoda 2 - Planowanie nurkowania poświęcone ustalaniu wskaźnika zużycia powietrza:
- Wskocz do wody i poczekaj aż twój zbiornik ostygnie.
- Zejść do głębokości, które można precyzyjnie utrzymać przez co najmniej 10 minut (10 metrów/33 stopy lub 20m/66ft. słonej wody jest idealne).
- Zanotuj swoje ciśnienie w butli, przed przeprowadzeniem testu.
- Pływaj na tej głębokości w swoim normalnym tempie przez określony czas (10 minut, na przykład).
- Zanotuj swoje ciśnienie w butli po teście.
- (Opcjonalnie: Powtórz test podczas odpoczynku (hovering) i podczas pływania w szybkim tempie, aby uzyskać dane dla stanów relaksu i pracy).
- Użyj zgromadzone dane do obliczenia wskaźnika zużycia powietrza korzystając ze wzorów SAC lub RMV.
Ten sposób pomiaru szybkości zużycie powietrza nurka jest bardziej precyzyjny, ponieważ odbywa się w warunkach kontrolowanych w stałej głębokości. Jednak rzeczywistość nigdy nie będzie dokładnie naśladować danych testowych, a uzyskane w ten sposób wskaźniki zużycia powietrza powinny być używane tylko jako wytyczne aby planować nurkowania zachowawczo.
Praca nad poprawą zużycia powietrza:
Obniżenie zużycia powietrza przebiega na trzech a może w sumie na czterech etapach aczkolwiek czwarty jest może niewarty zachodu.
Pierwszy etap (w sumie jeden i dwa i trzy można i trzeba wypracowywać równolegle) Pływalność i trym czym lepsze - poprawiana nurkowaniem i ćwiczeniami tym mniejsze zużycie powietrza. Warto ćwiczyć, szkolić się i poprawiać ilość i rozmieszczenie balastu.
Drugi etap Technika oddechu - starać się wypracować wolniejszy wdech i wydech jednocześnie zwracając uwagę aby nie wydłużać nadmiernie przerwy między oddechami. Czyli np. wdech 3 sekundy, 2 sekundy, wydech 3 sekundy, na wydechu 1 sekunda - Około :-) Cykl da około 6-8 oddechów na minutę i będzie fajnie.
Trzeci etap Technika pracy płetw. Wypracowanie poprawnej żaby i kraula i umiejętne przełączanie się np. w mocniejszym prądzie z żaby na kraula. Tutaj ważne są godziny (dziesiątki) wypływane.
Czwarty etap - dla chętnych to oddychanie jak najbardziej przeponą ale to trochę trudne do wypracowania więc pytanie czy komuś się chce.
Oczywiście jak myślimy o kontroli oddechu to na tym nurkowaniu możemy mieć większe zużycie :-) ale jak będziemy to ćwiczyli to będzie coraz lepiej potem jak przestaniemy się na oddechu skupiać.
Generalnie dobrze realnie porozmawiać z innymi i może nie warto sprowadzać SACu do jakiś super wartości ale na pewno na spokojnie sac między 15l a 20l jest w zasięgu większość facetów a 12l -16l większości kobiet.
Wzory do obliczania wskaźników
- Powierzchniowe zużycie powietrza SAC (Surface Air Consumption)
- Minutowa pojemność oddechowa RMV(Respiratory Minute Volume)
Strony powiązane
(Surface Air Consumption) Powierzchniowe zużycie powietrza
(Respiratory Minute Volume) Minutowa pojemność oddechowa
Źródła:
Air Consumption Rates for Scuba Diving - SAC Rates, RMV Rates, Easy Calculations na scuba.about.com
www.nurkomania.pl
Alertdiver
www.dive-logs.com
