Typy choroby dekompresyjnej
Różnorodność symptomów DCS utrudnia postawienie diagnozy nawet lekarzom. Mimo tego objawy choroby dekompresyjnej posiadają pewne cechy charakterystyczne.
Choroba dekompresyjna objawia się z pewnym opóźnieniem, czasami nawet po 36 godzinach, mimo, że w około połowie przypadków objawia się już w ciągu godziny po zakończeniu nurkowania. Stan chorego pogarsza się. Lekarze wyróżniają następujące typy choroby dekompresyjnej:
- Typ I: objawy skórne (wysypka) i stawowe (ból)
- Typ II: objawy poważniejsze obejmujące uklad krwionosny i nerwowy
- Typ III: choroba dekompresyjna ucha wewnętrznego (bardzo silne zaburzenia równowagi i objawy neurologiczne)
- Typ IV: jałowa martwica kości (opóźnione nastepstwo nieprawidlowych dekompresji)
Spotyka sie też prosty podział na dwa typy:
- Typ I: prosty: objawy bólowe stawów i skórne, nie zagrażające życiu
- Typ II: poważny: wszystkie pozostałe, zagrażające życiu.
Obie grupy objawów mogą wystąpić równocześnie, w zależności od tego, gdzie powstaną i gdzie będą się gromadzić pęcherzyki azotu.
Spis treści
Skórna choroba dekompresyjna
Pęcherzyki pojawiające się w skórnych naczyniach włosowatych mogą spowodować powstanie skórnej choroby dekompresyjnej, charakteryzującej się czerwoną wysypką, pojawiającą się przeważnie na ramionach i klatce piersiowej. Choć ten typ choroby sam w sobie nie jest niebezpieczny, obecność wskazanych objawów wskazuje na możliwość wystąpienia również poważniejszych symptomów.
Choroba dekompresyjna stawów i kończyn
Ból stawów i kończyn występuje w ok. 75% przypadków DCS. Jak wspomniano, przyczyna i mechanizm powstawania bólu w stawach jest niejasna. Lekarze sądzą, że bezpośrednią przyczyną są pęcherzyki azotu rozrastające się dookoła (bądź wewnątrz) ścięgien i wiązadeł. Podobnie jak skórna choroba dekompresyjna, choroba dekompresyjna objawiająca się bólem kończyn jest traktowana poważnie przede wszystkim ze względu na możliwość równoległego pojawienia się poważniejszych problemów.
Choroba dekompresyjna z objawami neurologicznymi
Symptomy DCS, występujące w układzie nerwowym stanowią najcięższa przypadki choroby dekompresyjnej. Skutki jej mogą wówczas oddziaływać na ruchy ciała, dotyk, ale też na ważne funkcje życiowe takie jak oddech czy praca serca. Fizjolodzy uważają, iż w pewnych przypadkach neurologicznych pęcherzyki, które wzrastają w tkankach nerwowych (DCS neurologiczne), mogą blokować przepływ krwi w układzie żylnym, redukując tym samym również przepływ tętniczy. Neurologiczne DCS obejmuje najczęściej rdzeń kręgowy, powodując pierwotnie drętwotę i paraliż kończyn dolnych. Paraliż szybko postępuje w stronę górnych partii ciała, aż do szyi. Pęcherzyki mogą przemieszczać się również do mózgu (mózgowa choroba dekompresyjna) - jeśli zablokują przepływ krwi, spowodują objawy podobne do wylewu. Symptomy mogą być wówczas bardzo podobne do objawów tętniczej embolii gazowej (zaburzenia widzenia, ból głowy, dezorientacja, utratę przytomności, a nawet śmierć); różnią się w zależności od stopnia penetracji pęcherzyków w mózgu.
Płucna choroba dekompresyjna
Objawiając się w płucnych naczyniach włosowatych, sygnalizuje możliwość pojawienia się symptomów zagrażających życiu. Szczęśliwie występuje stosunkowo rzadko. Mikropęcherzyki czyli "nieme" pęcherzyki docierając do płucnych naczyń włosowatych w normalnych warunkach zatrzymują się i powoli dyfundują do pęcherzyków płucnych, lecz jeśli są obecne w większych ilościach, mogą przedostać się do tętnic i spowodować neurologiczną chorobę dekompresyjną. Jeśli pęcherzyki gromadzą się szybciej, niż są w stanie dyfundować i przemieszczać przez płucne naczynia włosowate, blokują przepływ krwi do płuc. Lewa strona serca otrzyma wówczas mniej krwi, powodując wzrost tempa pracy serca i ciśnienia krwi. Bez natychmiastowej ingerencji lekarskiej system krążenia może wówczas całkowicie odmówić posłuszeństwa. Przy założeniu, że będzie funkcjonował dalej, w grę wchodzą dwie możliwości. Albo krew zacznie przechodzić przez blokadę, albo (jeśli będą się gromadzić szybciej niż będą w stanie dyfundować) pęcherzyki nadal będą ingerować w wymianę gazową w płucach. W tym przypadku będzie to redukować przepływ tlenu do tkanek, a tym samym redukować potrzebną eliminację azotu. Płucna choroba dekompresyjna powoduje ból przy oddychaniu, połączony z krótkim, przerywanym kaszlem. Ofiara często odczuwa duszność, dlatego też płucna choroba dekompresyjna jest nazywana po angielsku "the chokes". Symptomy mogą raptownie się nasilić, prowadząc do wstrząsu (szoku).
Inne formy DCS
Zdarzają się mniej powszechnie. Jeśli pęcherzyki osiągną układ tętniczy, niedrożność przepływu krwi może spowodować przeróżne symptomy, począwszy od zawrotów głowy aż do ataku serca, w zależności od lokalizacji pęcherzyków. Choroba dekompresyjna może się objawiać w narządach równowagi, uchu wewnętrznym lub układzie żołądkowo-jelitowym. Najbardziej popularnymi symptomami DCS jest zmęczenie, choć lekarze nie są pewni, jakie mechanizmy są tego przyczyną.
Choroba dekompresyjna ucha wewnętrznego (DCS III) jest spowodowana naczyniowymi lub poza naczyniowymi pęcherzykami w obszarze ucha wewnętrznego. Chociaż przypadki choroby dekompresyjnej ucha wewnętrznego zdarzają się po wielu typach nurkowań, to najczęściej ten typ choroby kojarzony jest z nurkowaniami głębokim z wykorzystaniem trimiksu lub helioksu. W modelowaniu odsycania ucha wewnętrznego pojawia się problem w związku z nasycaniem się helem z obszaru ucha środkowego w stosunku do odsycania innych tkanek po przejściu na mieszanki o wyższej zawartości tlenu i innym składzie procentowym gazów obojętnych.
Jałowa martwica kości to przypadłość dotycząca głównie nurków zawodowych i saturowanych ale odkrywana również u pewnego procentu nurków rekreacyjnych. Na skutek sumowania się urazów dekompresyjnych pojawia się obszar uszkodzonej taknki kostnej którą powoli obejmuje martwica. Jałowa Martwica kości należy do tak zwanych odległych skutków nurkowania.
