Skafander mokry

Mokry skafander, inaczej pianka

Skafander z pianki neoprenowej chroni nurka przed wychłodzeniem dzięki pęcherzykom powietrza zawartym w gumie neoprenowej.

Mokre skafandry są najpopularniejszą formą zabezpieczenia przed utratą ciepła i urazami ciała stosowaną przez nurków. Zależnie od rodzaju mokrego skafandra i jego grubości, można go używać w wodach zimnych ~ 10^oC i ciepłych ~ 32^oC.

Jak działa mokry skafander

Mokry skafander zabezpiecza przez utratą ciepła na dwa sposoby:

• Izolacja.

Warstwa neoprenu o małej gęstości (z dużą ilością pęcherzyków) tuż przy skórze nurka wydajnie zmniejsza utratę ciepła. Neopren jest świetnym izolatorem, choć jego możliwości maleją wraz z głębokością - na skutek wzrastającego ciśnienia wody kurczą się pęcherzyki w piance, które zapewniają izolację cieplną. Im grubsza pianka i im płycej nurkujemy, tym skafander zapewnia lepszą izolację termiczną.

• Utrudniona cyrkulacja wody.

Dlaczego skafander mokry nazywa sie mokry? Bo woda wpływa między skórę nurka a piankę neoprenową, co nie ma miejsca w suchaczu. Ponieważ woda, w której pływamy, jest zazwyczaj zimniejsza niż nasze ciało, dlatego odbiera ciepło z ciała nurka nagrzewając się. Jeśli tak ogrzana warstwa wody pozostaje między skóra a neoprenem, to ilość traconej przez nas energii jest minimalna, wytwarza się równowaga termiczna. Jeśli mamy zbyt luźny skafander, wówczas woda przepływa swobodnie między ciałem a neoprenem i bardzo szybko odbiera nam ciepło - nie mamy szans wytworzyć równowagi termicznej między nami a całym zbiornikem wodnym i zachować komfort termiczny. Dlatego tak ważny jest dobrze dopasowany skafander. Nie może on być jednak zbyt ciasny, by nie utrudniać krążenia krwi.

Materiały

Mokry skafander wykonany jest z pianki neoprenowej o zamkniętych pęcherzykach, czyli nie ma między nimi połączenia. Woda nie może przepływać przez neopren, tak jak przepływa przez gabkę. Stosuje się neopren o różnej konstrukcji, grubości, pokryty różego rodzaju podszewką.

Konstrukcja - dwa typy neoprenu

1. Neopren dmuchany chemicznie - pianka neoprenu wykonywana jest poprzez dodanie do surowca chemikaliów w czasie procesu utwardzania. Reakcja chemiczna tworzy pęcherzyki gazu, które zostają uwięzione w neoprenie, gdy materiał tężeje.
2. Neopren dmuchany gazem (azotem) - azot pod ciśnieniem wdmuchiwany jest w warstwy surówki formując pęcherzyki gazu. W obu przypadkach wynikiem są duże jednorodne pęcherzyki o dobrych własnościach izolacyjnych.

Rozwój techniki skutkuje powstawaniem coraz lżejszych, bardziej elastycznych i cieplejszych pianek. Ma to również ujemne strony - większy wypór hydrostatyczny (większa pływalność) pianek zmusza nurków do zakładania większego balastu.

Grubość neoprenu

waha się między 2.5mm - 7mm. Cieńsze pianki są odpowiednie do ciepłych wód o temperaturze od 24^oC i jako dodatkowa warstwa pod grubsze pianki. Lekkie pianki typu szorty czy jednoczęściowe kombinezony są zazwyczaj robione z cienkiego materiału. W akwenach o temperaturze wody od 10^oC do 26^oC stosuje się grubszy neopren. Większość skafandrów dwuczęściowych wykonana jest z neoprenu o grubości 6-7 mm.

Podszewka

Większość mokrych skafandrów ma podszewkę wykonaną z tkaniny nylonowej, pluszu czy włosia syntetycznego. Tytan bardzo dobrze zatrzymuje ciepło i używany jest jako składnik podszewki, ale skafander taki jest droższy od tradycyjnych mokrych pianek. Skafandry bez podszewki będa przylegać bardzo ściśle do ciała, co zapewnia komfort termiczny, ale ich założenie to nielada wyzwanie - trudno je włożyć i zdjąć. Nurkowie posypywali się obficie talkiem lub smarowali się szamponem przed założeniem, aby zmniejszyć tarcie. Dziś skafandrów bez podszewki raczej się już nie używa.

Kroje

Wiele krojów skafandrów pozwala na pełny wybór w zależności od tego, czy będziesz nurkował w zimnej, czy w ciepłej wodzie. Im więcej ciała zakrywasz pianką i im jest grubsza, tym lepszą stanowi ochronę. Pianki krótkie, jednoczęściowe, stanowią ochronę termiczną torsu, który nie licząc głowy, jest najbardziej narażoną na wychłodzenie częścią ciała. Stanowią optymalną ochronę w wodzie powyżej 27°C. Inne wersje pianek mają wydłużoną część udową lub wbudowany kaptur. Jednoczęściowe pajacyki są cieplejsze niż zwykłe krótkie pianki, ponieważ zwykle są wykonane z grubszego neoprenu. Są odpowiednie do wód od 24°C do 30°C. Pianki dwuczęściowe to najbadziej popularny typ skafandra ze względu na użyteczność. W zależności od grubości, używając tylko jednej lub obu części, można go używać w wodach od 10°C do 27°C. Możesz używać tylko górnej „kurtki” do bardzo ciepłej wody 32°C. Najpopularniejszym modelem jest tzw. „long john”, będący połączeniem pajacyka i kurtki. Inną wersją pianki dwuczęściowej jest gruby pajacyk zapinany z tyłu i bezrękawnik z kapturem. Ta wersja dostarcza podwójną ochronę torsu.

Cechy skafandrów

Oprócz wyboru grubości i kroju warto rozważyć dodatki, które zwiększą komfort termiczny, wytrzymałość, wygodnę i wygląd skafandra.

Kaptury. Pływasz głową do przodu, więc woda łatwo miesza się pod pianką, wpływajać od góry przez szyję. Można temu zapobiec kupująć pinakę z wszytym na stałe kapturem. Ale w dobrze dopasowanej piance przelewająca się od szyi woda nie powinna stanowić dużego problemu, a możliwość używania kaptura lub nie w zależności od warunków nurkowania może być nieocenioną zaletą. Uszczelnienia w okolicach nadgarstków i kostek to dodatkowe zabezpieczenie zmniejszające przepływ wody wewnątrz skafandra, czyniąc go podobnym do skafandra suchego. Uszczelnienia są wykonane z nieosłoniętego neoprenu i mocno przylegają do skóry. Dzięki temu skafander jest bardzo szczelny i ciepły.

Podkładki pod kręgosłup. Każdy człowiek ma naturalne wgłębienie wzdłuż kręgosłupa. Niektóre skafandry mają wbudowane dodatkowe warstwy neoprenu, które wypełniąją wgłebienie zmniejszając przepływ wody wewnątrz pianki. Warstwa ta stanowi również dodatkowe zabezpieczenie pomiędzy plecami a butlą.

Szycie na miarę. Dopasowanie skafandra jest kluczowe dla ochrony termicznej. Dla niektórych osób skafander uszyty na miarę jest najlepszym rozwiązaniem, choć ludzie o typowej budowie ciała bez trudu znajdą dopasowane pianki produkowane seryjnie. Im bardziej budowa ciała odbiega od typowych rozmiarów, tym uszycie na miarę przyniesie więcej korzyści. Inną zaletą szycia na miarę jest możliwość dowolnego wyboru koloru i fasonu.

Ochraniacze na kolana i łokcie. Typowy nurek zużywa w skafandrze okolice kolan najszybciej. Kolana się najwięcej zginają podczas pływania, czasem klękamy na dnie lub ocieramy kolanami o skały, zatem te okolice są najwrażliwsze na zniszczenia miejsca w skafandrze. Wiele osób chwali sobie skafandry z ochraniaczami na kolana i łokcie, które są również narażone na szybsze zużywanie. Niektórzy uważają, że ochraniacze wymagają użycia większej siły przy pływaniu, ponieważ usztywniają skafander, ale nie jest to popularny pogląd. Ochraniacze to w większośći duże neoprenowe łaty umieszczone na zewnątrz skafandra. Godne poleceania są opatentowane ochraniacze KevlarTM , które prawdopodobnie przeżyją dłużej niż sam skafander.

Zgięcia kolanowe. Innym pomysłem na zmniejszenie zużywania się skafandra w okolicach kolan jest zastosowanie zgięć kolanowych. Jest to taki sposób przycięcia skafandra, że w pozycji wiszącej nogawki są lekko zgięte. Dzięki temu guma nie naciąga się tak bardzo przy każdym ruchu i nie odkształca się.

Ochraniacze na pośladki. Osoby, które nurkują z kamienistych brzegów i ześlizgują się po ostrych krawędziach lub nurkowie, którzy z powodu np. niepełnosprawności poruszają się na siedząco, doceniają skafandry wyposażone w ochraniacze na pośladki. Są to takie same łaty, jak łokciowe i kolanowe. Kieszenie. To, co chcemy zabierać ze sobą pod wodę, jak np. tabliczki do notatek, bojka możemy albo przypiąć do jacketu albo schować do specjalnych kieszeni, które są przymocowane do skafandra: do nogawek lub rękawów. Kieszenie mogą być zamykane lub nie, specjalnie zaprojektowane na nóż lub inne akcesoria.

Naprawa mokrego skafandra

Używanie skafandra może spowodować jego zniszczenie, przecięcie lub podarcie nawet w najbardziej wytrzymałych warstwach. Na szczęście dosyć łatwo dokonać drobnych napraw z użyciem specjalnych preparatów do naprawy, dostępnych w centrach nurkowych. Jeśli chcesz naprawić miejsca, które zostały podarte lub przecięte, specjalny klej wystarczy. Jeśli wymieniasz lub naprawiasz ochraniacz, warto kupić nowy na wymianę. Na przetarcia na szwach przyda się trochę specjalna taśma. Weź pod uwagę, że wymiana ochraniaczy czy przyklejenie taśmy w wytartych miejcach jest bardziej skomplikowane niż sklejenie przeciętego neoprenu i być może łatwiej jest zostawić skafander w wyspecjalizowanym serwisie.

Klej jest przeznaczony tylko do neoprenowych części, nie do powłok zewnętrznych skafandra. Zawsze postępuj zgodnie z instrukcją producenta kleju, ale generalna zasada jest taka, że po nałożeniu pierwszej warstwy kleju na obie powierzchnie odczekaj chwilkę, następnie nałóż drugą warstwę, poczekaj aż zrobi się klejąca i przyłoż sklejane powierznie, przytrzymując je aż wyschną. Skafander może być gotowy do użycia w ciągu godziny, ale dla lepszych efektów poczekaj co najmniej jeden dzień. Jeśli skleisz go dobrze, neopren będzie równie mocny jak przed zniszczeniem. Innych klejów używa się do przytwierdzenia ochraniaczy. Preparaty te wnikają w strukturę klejonych powierzchni, tworząc dodatkową zewnętrzną ochronę. Z ich pomocą można również przykleić łatę w miejscu przecięcia. Od strony wewnętrznej klej do przyklejania łat i ochraniaczy zmniejsza elastyczność skafandra w reperowanym miejscu.

Przed rozpoczęciem przyklejania przygotuj wszystko, co może być Ci potrzebne przy pracy. Przytnij łaty do żadanej wielkości, przyłóż do skafandra a jeśli trzeba, zaznacz pisakiem dokładne miejsce położenia łaty. Następnie oklej miejsce dookoła przyszłej łaty taśmą maskującą, chroniącą pozostałą część skafandra, aby klej nie zabrudził niepotrzebnie pianki, gdyż będzie trudny do usunięcia. Możesz nakładać klej na łatę albo na skafander – jak wygodniej. Klej jest gęsty, więc schnie wolno; użyj ciężarków (lekkich) do przytrzymania dwóch powierzchni razem podczas schnięcia. Kleje zwykle potrzebują około 12 godzin do całkowitego związania (ale zapoznaj się z instrukcją producenta). Jeśli chcesz przyspieszyć ten proces, można dodać do kleju specjalną substancję, która przyspieszy jego wysychanie, ale wtedy musisz pracować szybciej, bo nie ma czasu na poprawki. Gdy naprawiasz większą powierzchnię, lepiej nie używać przyspieszacza, ponieważ gdy klej zaczyna wysychać, nie da się już przesunąć sklejanych powierzchni (bez przyspieszacza dzieje się tak po 3-4 godzinach od sklejenia). Po zakończeniu klejenia, delikatnie usuń taśmę maskującą. Kilka dodatkowych wskazówek: wszystkie kleje wydzielają trujące opary, więc używaj ich w przewietrzonych pomieszczeniach. Jeśli to możliwe, poproś w swoim centrum o skrawki neoprenu, na których będziesz mógł przećwiczyć klejenie, zanim zrobisz to ze swoim ulubionym skafandrem.