Kobiety czy mężczyźni - kto lepiej nurkuje
Wiele jest dyskusji na temat tego, kto lepiej nurkuje, kobiety czy mężczyźni. Porównajmy więc kilka aspektów fizjologii kobiet i mężczyzn, które przybliżą nieco temat a są rzadko omawiane przez instruktorów.
Sprawność fizyczna
Zapotrzebowanie na tlen u mężczyzn I kobiet znacznie się różni. Kobiety zużywają znacznie mniej tlenu. Kobiety mają też niższe stężenie hemoglobiny we krwi oraz mniejszą mase ciała, a co za tym idzie, mniejszy procent mięśni długich na kilogram masy ciała w tym mniejsze serce. Efektem jest mniejsza pojemność minutowa serca kobiety. (Phil Bryson i Marguerite St Leger Dowie - http://www.ddrc.org/popups/research_physiologyFemaleDiver.htm )
- Pojemność minutowa (cardiac output)
- jest to pojemność krwi wytłoczonej przez jedną z komór w czasie jednej minuty. Pojemność minutową oblicza się mnożąc objętość wyrzutową przez liczbę skurczów w czasie jednej minuty. (http://www.forum.biolog.pl/tematy18/671.htm)
Chociaż kobiety nie zużywają takich ilości tlenu jak mężczyźni, to jednak potrafią go lepiej wykorzystać podczas wysiłku fizycznego związanego z pracą lub ćwiczeniami fizycznymi. Możliwe jest jednak, że ta sama praca fizyczna pod wodą, która jest odpowiednia dla mężczyzn, może wywołać hiperwentylację u kobiety. Powszechnym zjawiskiem jest także to, że zużycie powietrza podczas nurkowania o tym samym profilu jest mniejsze u kobiet niż u mężczyzn prawdopodobnie dlatego, że kobiety efektywniej zużywają to powietrze.
Sprawność układu krwionośnego jest istotna dla obu płci. Kobiety mają niższe ciśnienie krwi i szybsze tętno niż mężczyźni. Badania sugerują, że różnice w układzie sercowo-naczyniowym mają związek z ilością receptorów dla testosteronu w błonach komórek mięśnia sercowego, czyli odpowiedź tych komórek na trening. Testosteron (kluczowy hormon męski) jest promotorem reakcji syntezy hemoglobiny oraz zwiększa stężenie erytrocytów we krwi. Estrogen (kluczowy hormon żeński), nie daje tych efektów. A zatem każdy litr "męskiej krwi" może transportować więcej tlenu niż krew kobiety.
Słaby układ krwionośny osłabia sprawność fizyczną i sprawia, że jesteśmy bardziej podatni na zimno czy zmęczenie. Mężczyźni wydają się mieć problemy z sercem w młodszym wieku i silniejszą odpowiedź układu sercowo naczyniowego niż kobiety. Jednak i one mają problemy z sercem. (Phil Bryson i Marguerite St Leger Dowie - http://www.ddrc.org/popups/research_physiologyFemaleDiver.htm )
Tkanka tłuszczowa
Kobiety mają większe stężenie tkanki tłuszczowej kosztem masy mięśniowej na kilogram masy ciała. Nie ma jednak różnic płci w procesie "spalania" tkanki tłuszczowej. Badania porównawcze nurków obu płci wykazały, że jest więcej kobiet z niedowagą oraz większy procent mężczyzn z nadwagą. (Phil Bryson i Marguerite St Leger Dowie - http://www.ddrc.org/popups/research_physiologyFemaleDiver.htm )
Nie jest jednak dowiedzione, że istnieje związek między procentowym lub całkowitym stężeniem tkanki tłuszczowej a problemami dekompresji. (Jolie Bookspan - http://www.msu.edu/user/manns/myths.html)
Termoregulacja:
Kobietom zajmuje więcej czasu, zanim zaczną się pocić a temperatura ich ciała musi wzrosnąć o 2-3 stopnie zanim pojawi się pot. W pierwszej odpowiedzi na podobny czynnik stresu, jakim jest ciepło, produkują mniej potu. Jednak w dalszej odpowiedzi ilość wydzielanego potu jest porównywalna. (Phil Bryson i Marguerite St Leger Dowie - http://www.ddrc.org/popups/research_physiologyFemaleDiver.htm )
Czy kobiety odczuwają zimno bardziej niż mężczyźni? Kobiety mają lepiej rozwinięty mechanizm osłabiania przepływu krwi przez kończyny, w celu podniesienia temperatury ciała oraz mają większa tkankę tłuszczową (lepsza izolacja), co pozwala kobiecie oszczędzać energię lepiej niż mężczyznom. Metabolizm (pojemność energetyczna) jest mniej efektywny u kobiet, ale też mają one mniejszą masę mięśniową do generowania ciepła podczas aktywności fizycznej również podczas drżenia mięśni (co może czynić je mniej odporne na stres związany z zimnem). Mężczyźni tymczasem tracą większe ilości ciepła, co zmusza ich organizm do produkcji większej ilości energii. Np.: wielki, łysy facet (głowa jest strefą największej utraty ciepła, a brak włosów oznacza też brak izolacji) może odczuwać zimno silniej niż jego partnerka podczas nurkowania. (Phil Bryson i Marguerite St Leger Dowie - http://www.ddrc.org/popups/research_physiologyFemaleDiver.htm )
Zdolności poznawcze
Czy różnice płci warunkują naszą inteligencję? Wiele badań wskazuje na to, że pod względem zdolności motorycznych, poznawczych oraz emocjonalnych, różnice między kobietą a mężczyzną są znacznie mniejsze niż jest to powszechnie uważane. Cyril L. Burt przeprowadził szereg doświadczeń, które dowodzą wyższość kobiet pod względem zdolności lingwistycznych a nawet ich wyższość intelektualną nad płcią męską w pewnych okresach rozwoju. Dodaje jednak, iż powyższe różnice mają silne uwarunkowania kulturowe ( różnice w wychowaniu dziewcząt i chłopców). (Lynn, a Professor Emeritus of Psychology at the University of Ulster)
Chociaż jest wiele podobieństw w zdolnościach intelektualnych płci są także różnice. Różnice w zachowaniu mają jednak więcej wspólnego z wychowaniem niż faktycznymi zdolnościami obu płci. Po pierwsze zdolność koncentracji i postrzeganie świata są różne już od wczesnych lat naszego życia. Dziewczynki obserwują obiekt dłużej. Następnie polegają na znakach, kształtach i swojej pamięci jako przewodnikach. Chłopcy, z drugiej strony mają lepsze zdolności wzrokowo-przestrzenne takie jak obserwacja poruszającego się celu i zauważanie drobnych ruchów w ich polu widzenia. Ma to swoje podstawy w ewolucji człowieka i wywodzi się jeszcze z czasów społeczeństwa łowiecko-zbierackiego, kiedy to powyższe umiejętności były niezbędne do przetrwania. (Lynn, a Professor Emeritus of Psychology at the University of Ulster)
W nurkowaniu kobiety chętniej będą zatem posługiwały się naturalną nawigacją, podczas gdy mężczyźni wolą użyć przyrządów i geometrii do odnalezienia kierunku. (Phil Bryson i Marguerite St Leger Dowie - http://www.ddrc.org/popups/research_physiologyFemaleDiver.htm )
Sprawność fizyczna również nie jest bez znaczenia. Badania dowodzą, że więcej kobiet doświadcza stanów lękowych w danych sytuacjach, ale też więcej mężczyzn miało okazję zetknąć się z sytuacjami zagrażającymi życiu (nie ma na to statystycznych dowodów). (Phil Bryson i Marguerite St Leger Dowie - http://www.ddrc.org/popups/research_physiologyFemaleDiver.htm )
Mózg mężczyzny jest ok. 10% większy niż mózg kobiety. Kobiety mają procentowo więcej substancji szarej odpowiedzialnej za przetwarzanie informacji. Zatem jej mózg jest mniejszy ale bardziej wydajny, co tłumaczy zbliżone rezultaty w testach na inteligencję. Rezonans magnetyczny wykazuje u mężczyzn więcej substancji białej oraz płynu mózgowo-rdzeniowego, co z kolei może wyjaśniać lepsze przestrzenno-geometryczne zdolności. (Lynn, a Professor Emeritus of Psychology at the University of Ulster)
Prawa półkula mózgowa u mężczyzn jest lepiej rozwinięta, co może tłumaczyć agresywne typowe dla samca zachowanie. Testy na szczurach wykazują, iż rozwój prawej półkuli mózgu jest częściowo sterowany przez androgeny (testosteron). Tymczasem mózg kobiety jest bardziej symetryczny anatomicznie i funkcjonalnie. (Lynn, a Professor Emeritus of Psychology at the University of Ulster)
Wniosek
"The sex differences in anatomy may be one factor not the whole story but one factor that is contributing to the sex differences." --Sandra Witelson, professor of psychiatry, McMaster University.
