Tlenek węgla

Z Nurkopedia
Wersja z dnia 19:51, 29 gru 2013 autorstwa WikiSysop (dyskusja | edycje)$7

(różn.) ← poprzednia wersja | Zatwierdzona wersja (różn.) | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)
Skocz do: nawigacja, szukaj

W atmosferze ziemskiej tlenek węgla (CO) występuje w bardzo małych ilościach. Większość tego gazu jest wytwarzana przez człowieka jako produkt uboczny reakcji spalania węglowodorów, np. paliw kopalnych. Tlenek węgla jest bardzo toksyczny, ale jednocześnie bezbarwny, bezwonny i pozbawiony smaku – co czyni go trudnym do wykrycia bez użycia specjalnych analizatorów. Na szczęście, CO często występuje wraz z innymi gazami, które można wyczuć zmysłami smaku lub powonienia; dlatego właśnie nie należy nurkować z powietrzem, które ma nieprzyjemny smak lub zapach.

Tlenek węgla rzadko trafia do butli z gazem oddechowym dla nurków, jednak niekiedy do tego dochodzi. Najczęściej przyczyną jest niewłaściwy smar użyty w sprężarce lub jej niepoprawna konserwacja, a czasem również złe umiejscowienie sprężarki. Użycie niewłaściwych smarów lub zaniedbania przy konserwacji mogą doprowadzić do zapłonu wewnątrz sprężarki. Natomiast gdy sprężarka jest ustawiona w niewłaściwym miejscu, może dojść na przykład do sprężania gazów wydechowych tej samej sprężarki – o ile ma ona silnik benzynowy. Współcześnie stosowane filtry skutecznie usuwają tlenek węgla ze sprężanego powietrza, katalizując jego utlenienie do dwutlenku węgla (podobnie jak robią to katalizatory w samochodach), który następnie jest usuwany. Jednak niewłaściwe bądź zużyte filtry mogą przepuszczać jeden lub oba z tych gazów, a przy bardzo wysokich stężeniach CO nawet sprawny filtr może część tlenku węgla przepuszczać.

Trujące działanie tlenku węgla wynika z 250-300 razy większego powinowactwa do hemoglobiny w stosunku do tlenu. Tworzy on połączenie zwane karboksyhemoglobiną. Dochodzi więc do niedotlenienia tkanek, co w wielu przypadkach prowadzi do śmierci. Już wdychanie powietrza ze stężeniem 0,16 % objętościowego CO, powoduje po dwóch godzinach zgon. O ile przy większych stężeniach (pow. 0,32 %) pierwszy objawami zatrucia jest silny ból głowy i wymioty, to mniejsze stężenia powodują przy względnie krótkim wdychaniu jedynie słaby ból głowy i zapadanie w śpiączkę, jednak i te stężenia powodują po dłuższym kontakcie zgon.

Zobacz też