Plankton
- Plankton
- (gr. planktós = błąkający się) to ogólny termin określający przeróżne gatunki biernie unoszące się w wodzie, lub posiadające zdolność ruchu w nieznacznym stopniu (zooplankton). Cechą charakterystyczną są przystosowania umożliwiające zawisanie w toni wodnej, ograniczające spadanie. Może być to kształt ciała (kulisty lub kloszowy), wyrostki i wypustki zwiększające powierzchnię ciała, zmniejszające ciężar pęcherzyki powietrza, krople tłuszczu, osłonki galaretowate zwiększające powierzchnię ciała i pozwalające na skupianie się osobników w większe grupy. Plankton morski określany jest czasem haliplanktonem (słonowodnym) a słodkowodny limnoplanktonem.
Produkcja biomasy jest w tej grupie tak wysoka, że w większości jest podstawą życia gatunków z innych grup, w tym tak dużych jak rekin wielorybi (do 18m długości a ciężar ciała do 17-18 ton). Obumarłe osobniki opadają na dno w postaci tzw. "deszczu materii organicznej" będąc podstawą egzystencji wielu gatunków w głębszych partiach pelagialu, głębinach morskich, strefie przydennej i na dnie morskim. Plankton stanowi podstawę wyżywienia wielu gatunków o ciężarze ciała często kilkunastu ton (rekin wielorybi, płetwal błękitny). Zrozumiałe jest, że śmiertelność w tej grupie jest niezwykle wysoka (cała wytworzona masa ciała planktonożercy znajduje pokrycie w zjedzonych przez niego organizmach). Dlatego wiele gatunków (zwłaszcza wśród zooplanktonu) ma przeźroczyste ciała, dające szanse na uniknięcie uwagi drapieżników.
Funkcjonuje podział planktonu na fitoplankton i zooplankton (są to nazwy zwyczajowe, stosowane pomimo zmian w klasyfikacji taksonomicznej wydzielającej w osobne podkrólestwa grzyby, rośliny, pierwotniaki i zwierzęta). Inny podział związany jest z rozmiarami ciała (nannoplankton, mikroplankton, mezoplankton, megaplankton).
grupa | rozmiary ciała | przedstawiciele |
---|---|---|
nannoplankton | poniżej 0,05 mm przedostaje się przez najgęstsze sieci planktonowe | bakterie, sinice, wiciowce, orzęski, grzyby |
mikroplankton | 0,05mm –1mm | większość glonów planktonowych, pierwotniaki, wrotki, małe skorupiaki |
mezoplankton | 1mm – 5 mm | małe skorupiaki: oczliki, rozwielitki |
makroplankton | 5 mm – kilkadziesiąt cm osobniki są na tyle duże, że można łowić je siecią planktonową (plankton sieciowy) | organizmy widoczne okiem nieuzbrojonym. |
megaplankton | duże organizmy wielkości do kilkudziesięciu centymetrów | nieliczny,
duże meduzy, ryby (samogłów) |