Krew

Krew

to zawiesina wyspecjalizowanych komórek w płynie zwanym osoczem (plazmą). U dorosłego mężczyzny krew stanowi ok. 1/12 masy ciała czyli ok. 5-6 litrów. Krew zawiera 55% osocza i 45% komórek.

By dostarczyć niezbędną ilość tlenu i substancji odżywczych oraz odprowadzić szkodliwe produkty przemiany materii, układ krwionośny funkcjonuje nieprzerwanie, jako tkanka wieloczynnościowa. Plazma przechowuje składniki odżywcze, chemiczne oraz inne komponenty krwi. Posiada zdolność akumulowania (rozpuszczania) gazów, włączając CO₂ będący produktem przemiany materii, oraz azot (N₂) którego poziom waha się w zależności od ciśnienia parcjalnego we wdychanym powietrzu. Chociaż plazma to połowa całej masy krwi, jej udział w transporcie tlenu jest znikomy. Czerwone krwinki (erytrocyty) przenoszą niemal cały tlen dzięki hemoglobinie. Hemoglobina to cząsteczki mające zdolność do przyłączania i uwalniania tlenu. Bez hemoglobiny krew musiałaby krążyć 20 razy szybciej, ażeby dostarczyć wystarczająca ilość tlenu do tkanek. Czerwone krwinki zawierające hemoglobinę stanowią ok. 45% całej masy krwi.

Hemoglobina sprawnie przenosi i uwalnia tlen, ponieważ zmiany w ciśnieniu parcjalnym wpływają na jej zdolność do wiązania tlenu. Krew przechodzi przez płuca, gdzie panuje wysokie ciśnienie parcjalne tlenu. Większe ciśnienie parcjalne tlenu zwiększa zdolność hemoglobiny do przyłączenia cząsteczek tlenu. Kiedy krew dociera do tkanek gdzie tlen jest zużywany, jego ciśnienie parcjalne maleje. Hemoglobina uwalnia wówczas związany wcześniej tlen. Z powrotem krew transportuje CO₂ głównie pod postacią kwaśnych węglanów częściowo w hemoglobinie oraz w plazmie krwi. Krew wraca do płuc, gdzie wobec wysokiego stężenia tlenu łączy się on łatwo z hemoglobiną i z krwi uwalniany jest CO₂ w wyniku reakcji rozkładającej kwaśne węglany. Transport w postaci kwaśnych węglanów jest znacznie bardziej wydajny od zwykłego rozpuszczania gazów w cieczach. Rozpuszczalność w plazmie stanowi ok. 5% transportu CO₂ krwi, udział hemoglobiny daje 20%, zaś kwaśne węglany - w formie wodorowęglanu - transportują aż 75%.