Czynniki sprzyjające wystąpieniu choroby dekompresyjnej
Czynniki sprzyjające wystąpieniu choroby dekompresyjnej
Spis treści
Tkanka tłuszczowa
Jest wolną tkanką, przechowującą dużą ilość rozpuszczonego azotu. Wraz ze zwiększoną ilością tkanki tłuszczowej wzrasta ilość azotu, jaka pozostaje w ciele po nurkowaniu. Nurek, który ma w organizmie więcej tkanki tłuszczowej naraża się prawdopodobnie na minimalnie większe ryzyko wystąpienia DCS, niż nurek szczupły. W nurkowaniu rekreacyjnym rola tkanki tłuszczowej nie została jeszcze ani wyjaśniona ani dokładnie przestudiowana.
Wiek
Układy krążenia i oddechowy pracują u osób starszych nieco mniej efektywnie, co utrudnia wymianę gazową. Wraz ze zwiększonym poziomem tkanki tłuszczowej i mniej efektywnym krążeniem starszy nurek po nurkowaniu zatrzyma w ciele więcej azotu, niż nurek młodszy. Dbanie o sylwetkę i ćwiczenia, podtrzymujące dobrą kondycję, nadrobią w pewnym stopniu różnice, lecz wiek zawsze będzie prowadził do zmian w oddychaniu i krążeniu.
Odwodnienie
Modele dekompresyjne są obliczane przy założeniu normalnego krążenia, transportującego azot z tlenek, aż do jego eliminacji. Odwodnienie zmniejsza ilość krwi, potrzebnej do wymiany gazowej, a więc spowalnia usuwanie azotu z organizmu. Konsumpcja diuretyków (np. kofeiny) wzmaga pocenie i wraz z suchym powietrzem z automatu sprzyja odwodnieniu. Podczas metabolizmu alkoholu ciało nurka wykorzystuje większą ilość wody, a więc również skacowany nurek prawdopodobnie również będzie bardziej odwodniony. Wydaje się, że przypadkom DCS często towarzyszy właśnie odwodnienie.
Urazy i choroby
Wszystkie okoliczności, które wpływają w jakiś sposób na krążenie, potencjalnie wpłyną też na eliminację azotu z ciała. Gojące się urazy mogą stwarzać miejscowe problemy z krążeniem, a choroby sprzyjają redukcji efektywności krążenia.
Alkohol
Spożywanie alkoholu przed lub po nurkowaniu zmienia fizjologię, sprzyjając wystąpieniu choroby dekompresyjnej. Spożywany bezpośrednio przed nurkowaniem, nawet w relatywnie małych ilościach, alkohol rozszerza naczynia włosowate i przyspiesza krążenie, powodując transport większej ilości azotu podczas nurkowania. Choć potencjalnie może zwiększyć tempo uwalniania azotu po nurkowaniu, może spowodować jednak niekorzystne zmiany w transporcie mikropęcherzyków. Jest też diuretyczny.
Dwutlenek węgla
Podwyższony poziom dwutlenku węgla, powstały wskutek nieregularnego, niewłaściwego oddychania może również zakłócać transport gazowy w układzie krążenia, poprzez rozszerzenie naczyń włosowatych i zwiększenie absorpcji azotu pod ciśnieniem.
Zimna woda
Nurkowanie w zimnej wodzie lub nurkowanie w nieadekwatnie do temperatury dobranym skafandrze również wpływa na krążenie. Na początku nurkowania, krążenie dostarcza azot do wszystkich części ciała, lecz obrona przed utratą ciepła przez organizm ekstremalnie redukuje krążenie, a więc mniej krwi odprowadza rozpuszczony azot podczas wynurzania. Z tego powodu niektóre partie ciała mogą po wynurzeniu zachować więcej azotu, niż zwykle.
Zwiększony wysiłek
Ćwiczenia podczas nurkowania przyspieszają krążenie, dostarczając azot do tkanek szybciej, niż normalnie. Po odpoczynku krążenie wraca do normy i brakuje odpowiednio przyspieszonego krążenia do eliminacji azotu.
Podróż przez góry, latanie po nurkowaniu
Większość modeli dekompresyjnych oblicza teoretyczne ciśnienie tkanek, bazując na wynurzaniu się do ciśnienia panującego na poziomie morza. Komplikacje mogą pojawić się wówczas, gdy nurek poleci samolotem (lub pojedzie na wysokość znacznie przekraczającą poziom morza), zanim ciało pozbędzie się azotu. Zredukowane ciśnienie atmosferyczne spowoduje wzrost gradientu ciśnienia pomiędzy tkanką, a ciśnieniem otoczenia i może spowodować formowanie się dużych pęcherzyków w ciele. Podobne komplikacje występują, gdy nurkowanie odbywa się znacznie powyżej poziomu morza, bez uwzględnienia zredukowanego ciśnienia atmosferycznego, wykazywanego jedynie na specjalnie przygotowanych tabelach i komputerach. Jeśli wskutek tego wystąpi choroba dekompresyjna, powrót na poziom morza nie wystarczy, niestety by złagodzić symptomy.
przetrwały otwór międzyprzedsionkowy PFO
Wada serca powodująca możliwość mieszania się krwi żylnej i tętniczej. Przetrwały otwór owalny PFO - patent foramen ovale]. Jest to pozostałość po życiu płodowym, w którym otwór ten pozwala krwi omijać płuca. Teoretycznie obecność niezarośniętego otworu przedsionkowego może więc pozwolić nieszkodliwym pęcherzykom na przejście z żylnej strony serca (z krwi płynącej w kierunku płuc) na stronę tętniczą, omijając w ten sposób płuca.
