SAC
Zobacz Wskaźnik zużycia powietrza
Wskaźnik SAC (Surface Air Consumption - Powierzchniowego zużycia powietrza), jest miarą ilości powietrza jaką nurek wykorzystuje na minutę przy ciśnieniu powierzchniowym.
Możemy spotkać się z dwojakim podawaniem wskaźnika SAC – pierwszy w jednostkach ciśnienia(bary/psi), drugi w jednostkach przestrzennych (litry/cu. ft.) – jednak stosowanie jednostek powierzchniowych bardziej odpowiada wskaźnikowi RMV
Wzory na obliczenie wskaźnika SAC:
SAC = Pz / Ptot / t
gdzie:
Pz - zużycie gazu w jednostkach ciśnienia
Ptot - ciśnienie absolutne na danej głębokości
t - czas nurkowania w minutach
Pz = Pp - Pk
Pp – ciśnienie początkowe w butli
Pk – ciśnienie końcowe w butli
W praktyce stosuje się wzór w którym ciśnienie absolutne oblicza się znając głębokość nurkowania.
W systemie metrycznym: Ptot = D / 10 + 1
W systemie imperialnym:
Ptot = D / 33 + 1
gdzie:
D – głębokość nurkowania w metrach dla systemu metrycznego, lub stopach dla systemu imperialnego
Po podstawieniu otrzymujemy wzrór:
System Metryczny:
SAC [bar/min] = (Pp – Pk) / (D / 10 +1) / t
Inne formy po przekształceniach:
SAC [bar/min] = (Pp – Pk) / [(D / 10 +1) * t]
lub
SAC [bar/min] = 10 * (Pp – Pk) / [(D + 10 ) * t]
System imperialny:
SAC [psi/min] = (Pp – Pk) / (D / 33 +1) / t
Inne formy po przekształceniach:
SAC [psi/min] = (Pp – Pk) / [(D / 33 +1) * t]
lub
SAC [psi/min] = 33 * (Pp – Pk) / [(D + 33 ) * t]
Przykład:
System metryczny:
Weźmy 20 minutowe nurkowanie na 20 metrach, po którym zostało nam 60 barów powietrza z 200:
200bar – 60bar = 140 barów które zużyliśmy podczas nurkowania.
140 barów / 20 minut = 7 bar / min to zużycie powietrza na 20 metrach głębokości.
Na 20 metrach powietrze jest 3 razy gęstsze niż na powierzchni (20 / 10 +1) , więc wynik należy podzielić przez 3, aby dostać 2,33 bara / min powierzchniowego zużycia powietrza (SAC).
System imperialny:
Weźmy te same parametry nurkowania:
- czas 20 minut
- głębokość 66 stóp
- ciśnienie końcowe 1000psi z 3000psi
3000psi – 1000psi = 2000psi zużytych
2000psi / 20 minut = 100psi / min na głębokości 66 stóp
66 / 33 + 1 = 3 razy gęstsze powietrze na tej głębokości, więc 100psi / 3 = 33,3 psi / min powierzchniowego zużycia powietrza (SAC).
Wykorzystanie wskaźnika SAC w planowaniu nurkowania:
Znając nasz wskaźnik SAC możemy przed nurkowaniem szacunkowo obliczyć 2 rzeczy:
Pierwsza to ile zużyjemy powietrza podczas nurkowania na danej głębokości przez określony czas:
Przekształcając wzór otrzymujemy:
Pz = SAC * Ptot * t
Dla przykładu wykorzystajmy dane z powyższego nurkowania czyli:
System metryczny:
SAC = 2,33 bar / min
D = 20m
t = 20 min
Pz = 2,33 * (20 / 10 + 1) * 20 = 2,33 * 3 * 20 = 140 bar
System imperialny:
SAC 33,3 psi /min
D = 66ft
t = 20 min
Pz = 33,3 * (66 / 33 +1) * 20 = 33,3 * 3 * 20 = 2000 psi
Druga rzecz (częściej pożądana) to na ile wystarczy nam powietrza przy planowaniu nurkowania.
Wzór po przekształceniu:
t = Pz / Ptot / SAC
Przykłady używając tych samych danych:
System metryczny:
SAC = 2,33 bar / min
D = 20m
Pp = 200 bar
Pk = 60bar – przy takiej ilości powietrza planujemy rozpocząć wynurzenie
t = (200 -60) / (20 / 10 + 1) / 2,33 = 140 / 3 / 2,33 = 20 min
System imperialny:
SAC 33,3 psi /min
D = 66ft
Pp – 3000psi
Pk – 1000psi
t = (3000 – 1000) / (66 / 33 +1) / 33,3 = 2000 / 3 / 33,3 = 20 min
Problemy wskaźniku SAC:
Patrząc na powyższe wzory i wyliczenia można zauważyć że nigdzie nie są uwzględnione wielkości butli. Ponieważ wskaźnik SAC podawany jest w jednostkach ciśnienia a nie objętości, wskaźnik ten jest zależny od rodzaju butli i sprawdza się tylko jeżeli używamy jednego rodzaju butli dla którego został on wyliczony.
140 barów w butli 10l to 1400l przy ciśnieniu powierzchniowym, natomiast 140 barów w butli 15l to 2100l na powierzchni.
Dlatego nurek zużywający 20l powietrza na minutę będzie miał wskaźnik SAC 2bary/min przy 10l butli, natomiast przy butli 15l ten wskaźnik będzie wynosił 1,33bara /min.
Ponieważ wskaźnik SAC nie da się przenosić między butlami o różnych rozmiarach, nurkowie zwykle do obliczenia zużycia powietrza używają wskaźnika RMV, które jest niezależny od wielkości butli.
Źródła:
[1]
