System balastowy

Systemy balastowe Nawet bez skafandra większość ludzi jest dodatnio pływalna. Mając nawet mały stosunek ilości tkanki tłuszczowej do mięśniowej, zakładając skafander, nie zatoniesz. W nurkowaniu rekreacyjnym będziesz potrzebował balastu na większości lub wszystkich nurkowaniach. To oznacza, że będziesz lub już jesteś użytkownikiem balastu zintegrowanego z jacketem, uprzęży balastowej lub pasa.

Materiały i konstrukcja.

Podstawowym materiałem balastowym jest ołów. Jest to gęsty, relatywnie tani i łatwy w obróbce metal, majacy wszechstronne zastosowanie w nurkowaniu. Jak zauważysz, producenci używają ołowiu do produkcji przeróżnych systemów balastowych, w zależności od potrzeb konkretnych grup nurków. Materiały używane w systemach balastowych różnią się od siebie, choć większość producentów oferuje kieszenie wykonane z tych samych, twardych i wytrzymałych tworzyw, z których produkuje się jackety. Systemy zintegrowane utrzymywane są najczęściej na rzepach, które umożliwiają ich łatwy montaż i szybkie wyjęcie w sytuacji alarmowej.

W historii produkowano wiele typów pasów balastowych, choć standardowe i najbardziej popularne są nylonowe pasy o szerokości 5 cm. Na rynku istnieją również nowoczesne pasy palastowe z przytroczonymi do niego, wytrzymałymi kieszeniami oraz noeprenowe, elastyczne pasy. Sprzączki w pasach balastowych są wykonane z metalu lub plastiku.

Kroje i style pasów balastowych

Zintegrowane systemy balastowe bardzo się od siebie różnią w zależności od modeli jacketów, poniższe rozważania dotyczyć będą wyłącznie pasów balastowych. Występują one w trzeby podstawowych typach: standardowym, na ołów śrutowy i kieszeniowe.

• Pasy standardowe. Najpopularniejsze pasy są prostymi, szerokimi na 5 cm nylonowymi pasami zakończonymi sprzączką z systemem szybkoodpinającym się. Na taki pas zakłada się pojedyncze obciążniki, które mogą być przytrzymywane za pomocą plastikowych lub metalowych ograniczników. Podstawowymi zaletami takich pasów jest ich prostota i niska cena. Wadą jest czasochłonność przy przygotowywaniu i zmianie ilości obciążników; wielu nurków uważa też pasy za mało wygodny system.
• Pasy na ołów śrutowy. Ten typ pasa jest wyposażony w specjalne schowki, do których wkłada się woreczki z ołowiem śrutowym. Ten system pozwala na wygodne ułożenie obciążenia wokół ciała, dzięki czemu pływa się bardziej komfortowo. Największą wadą rozwiązania jest czasochłonność przy dopasowywaniu ilości potrzebnego obciążenia oraz fakt, że musisz posiadać i wozić ze sobą własny balast, ponieważ większość operatorów nurkowych na świecie nie używa ołowiu śrutowego.
• Pasy z kieszeniami na balast. Niektóre pasy są wyposażone w serię kieszeni, do których wkłada się obciążniki. Zaletą takiego systemu jest szybkość przygotowywania i zmiany ilości obciążenia, niezależnie od rodzaju używanych obciążników. Pierwsze modele wykonywane były z neoprenu, które, choć komfortowe, nie były dostatecznie wytrzymałe. Obecne wersje pasa produkowane są z wytrzymałego tworzywa sztucznego.

Rodzaje obciążników. Ołów występuję w wielu rodzajach i kształtach. Najczęściej są to klocki ze szczelinami, pomiędzy którymi przeplata się pas. Ciężarki mają różną masę, pozwalając na jak najlepsze dopasowanie ich ilości do potrzebu nurka. Większość wytrzymałych zintegrowanych systemów jest dostosowana do klasycznych klocków z ołowiu. Obciążniki biodrowe są dużymi blokami, zaokrąglonymi anatomicznie tak, by układały się dookoła bioder. Są bardziej komfortowe niż kwadratowe klocki o tej samej masie. Tylko kilka modeli zintegrowanych systemów balastowych akceptuje długie obciążniki biodrowe, dlatego ten typ klocków noszony jest prawie wyłącznie na pasach. Okrągłe obciążniki, tzw. „red bulle” mają kształt walców z jednym otworem, przez który przeciąga się pas. W tym systemie należy mieć ograniczniki, które zakłada się pomiędzy obciążniki, aby trzymały się w odpowiednim miejscu. Ograniczniki są małymi, plastikowymi lub metalowymi płytkami z dwoma otworami przez które przeciąga się pas. Obciążniki cylindryczne są na ogół bardzo komfortowe i można go używać w większość systemów zintegrowanych z jacketem. Obciążniki śrutowe są małymi woreczkami wypełnionymi ołowianym śrutem w wielu wariantach wagowych do wyboru. Są bardzo miękkie i wygodne w noszeniu i zmniejszają ryzyko zranienia, np. gdy obciążnik spadnie na stopę. Możesz używać ołowiu śrutowego do pasów z kieszeniami lub do systemu zintegrowanego.

Cechy systemów balastowych

Szybko rozpinający się mechanizm. Każdy system balastowy używany w nurkowaniu musi mieć szybko rozpianający się mechanizm, który w sytauacji awaryjnej pozwala szybko pozbyć się części lub całego balastu używając jednej ręki (zauważ, że nie zawsze będziesz chciał zrzucać cały balast, ale o tym później). Pasy balastowe wyposażone są w szybkorozpinające się klamry. Niektóre z nich mają wyróżniajace się elementy (w innym kolorze, kształcie) i zawsze zakładasz pas tak, aby swobodny koniec (bez klamry) trzmać w prawej ręce. Robi się tak ponieważ gdy w sytuacji awaryjnej nurek będzie próbował rozpiąć innemu pas, intuicyjnie będzie używał prawej ręki do wykonania tej czynności. Systemy zintegrowane w jacketach i uprzęże balastowe mają wyraźnie oznaczone zapięcia, za które ciągniesz zwalniając balast. Niektóre systemy wyrzucają cały balast, ale bardziej powszechne jest rozwiązanie, które ma dwa mechanizmy; każdy z nich zwalnia połowę posiadanego ołowiu. Te systemy mogą wyrzucać tylko obciążniki a w innych pozbywasz się obciążnika wraz z kieszenią balastową.

Przed rozpoczęciem nurkownia, zapoznaj swojego partnera ze swoim systemem balastowym, aby wiedział, jak go zwolnić w sytuacji awaryjnej. W nurkowaniu technicznym zwykle nie używasz systemu balastowego a szybko rozpinający się mechanizm jest ostatnim, jakiego potrzebujesz. Przypadkowe rozpięcie pasa balastowego podczas nurkowania rekreacyjnego jest zwykle niedogodnością (jeśli nie jesteś przeciążony), ale dla nurka technicznego może skończyć się śmiercią, jeśli jesteś w jaskini, wraku albo na przystanku dekompresyjnym. Aby zapobiec niechcącemu rozpięciu balastu, nurkowie techniczni, jeśli go zabierają ze sobą, instalują podwójne klamry; każda z nich musi być rozpięta osobno aby zrzucić balast. Niektórzy zakładają na balast pas kroczny od uprzęży, zabezpieczając go w ten sposób przed spadnięciem do wody. Zrównoważenie rozciągnięcia pasa na głębokości. Tak jak twój skafander neoprenowy, który scieśnia się podczas zanurzania, pas balastowy, który był ciasny na powierzchni, pod wpływem wody rozciąga się. Aby to zrekompensować, niektóre pasy mają wszyty elastyczny kawałek materiału lub specjalną spreżynę przy klamrze, umożliwiającą łatwe dociśniecie pasa pod wodą. Pokrycie z winylu. Zwykłe, “gołe” klocki ołowiane są proste i tanie, ale coraz większą popularność zdobywają obciążniki pokryte winylem. Oprócz tego, że wyglądają ładniej, nie niszczą łodzi czy basenu, gdy upadną i ogólnie są bardziej komfortowe w używaniu. Eliminują również lub znacznie zmniejszają ryzyko zatrucia ołowiem poprzez noszenie go gołymi rękami (jeśli musisz nosić ołów, włóż rękawice i unikaj kontaktu klocków z nosem, ustami i oczami dopóki nie umyjesz rąk).

Używanie systemu balastowego

Prawidłowa ilość obciążników. Jest temat wiele teorii, tłumaczących w jaki sposób oszacować ilość potrzebnego ołowiu. Tylko jedna jest prawidłowa i polega na tym, że wchodzisz do wody w pełnym ekwipunku. Jeśli jesteś prawdiłowo wyważony, to mając pusty jakcet (i suchy skafander, jeśli taki masz na sobie) i prawie pustą bultę, powinieneś przy zatrzymanym wdechu unosić się na wodzie w pozycji piowej, mając poziom wody na poziomie oczu. Przy wydechu powienieneś się pomału zanurzyć i powienieneś móc bez problemu zawisnąć w toni na 5 metrach mając około 35 atm w butli (bez napełniania jacketu).

Gdy dowiesz się, ile ołowiu potrzebujesz, zapisz to w książeczce nurkowej wraz z informacją o: rodzaju skafandra, rodzaju i wielkości butli rodzaju wody (słodka lub słona). Zmieniając którykolwiek z tych elementów zmienia się ilość potrzebnego obciążenia, ale mając dane porównawcze, możesz łatwiej oszacować obciążenie w nowych warunkach.

Rozłożenie obciążenia. Gdy już wiesz ile obciążenia potrzebujesz musisz również rozstrzygnąć jak i gdzie go umieścić. Najczęściej chcesz rozłożyć ciężarki po bokach ciała w równej ilości. W systemach zintegrowanych z jacketem i w uprzężach balastowych oraz pasach balastowych z kieszeniami, rozkładasz go równomiernie. Możesz umieścić najcięższe klocki z przodu, aby skompensować ciężar butli. Te same zasady stosuje się przy pasach balastowych, ale wymaga to nieco więcej wysiłku. Rozocznij od zamontowania klamry do pasa. Klamrę zamontuj w odległości ok. 23-30 cm od końca pasa Następnie połóż pas na ziemi tak, aby klamra była po lewej stronie i nałóż wszystkie potrzebne klocki, starając się je układać symetrycznie.

Pierwszy klocek powinien być oddalony od klamry o około 8-10 cm. Ułóż klocki blisko siebie, ale wystarczająco daleko, żeby pas mógł się wygiąc dookoła bioder. Pośrodku pasa pozostaw przerwę, nad którą będzie bulta. Możesz założyć ograniczniki na każdy obciążnik lub, jeśli wolisz, po obu stronach przerwy na bultę lub przy ostatnim obciążniku. Wypróbuj pas zakładając go na skafander. Swodobny koniec powinien mieć długość 15-20 cm po zapięciu go przez klamrę. Jeśli jest zbyt długi, przytnij go na gorąco specjalnym narzędziem lub przytop po obcięciu, aby nie pruł się.

Systemy wielobalastowe. Nurkowanie w najzimniejszych wodach wymaga suchych skafandrów i grubych ocieplaczy. To skutkuje dużą, nawet 23 kg dodatnią pływalnością, którą należy skompensować balastem. Tak dużo obciążników na jednym pasie jest zawsze niekomfortowe a w sytuacji awaryjnej, gdy zrzucasz balast, jest niebezpieczne. Gdy musisz wziąc ze sobą więcej niż 14-18 kg ołowiu, powinieneś rozważyć zastosowanie więcej niż jednego systemu balastowego. Może to być kombinacja pasa balastowego i systemu zintegrowanego z jacketem lub uprzęży balastowej i systemu zintegrowanego. Jak już wspomniano w niniejszym rozdziale, niektóre systemy zintegrowane pozwalają na pozbycie się połowy balastu. Rozkładając ołów możesz zaplanować, której części pozbędziesz się w sytuacji awaryjnej, niedopuszczając do zbyt szybkiego wynurzania się. System wielobalastowy jest też znacznie bardziej komfortowy w przypadku dużej ilości ołowiu.

Obciążenie w nurkowaniu technicznym. Mimo, że określenie prawidłowej ilości obciążenia dla nurków technicznych jest stosukowo proste, wielu nurków pływa niedociążonych, nie zdając sobie z tego sprawy. Prawidłowo dociążony nurek techniczny powinien być zdolny do utrzymania się na przystanku dekompresyjnym na 5 metrach z prawie pustym zestawem dwubutlowym nie mając dodatkowych butli ze sobą. Takie dociążenie przygotowuje nurka do sytuacji, gdy wykonuje przystanek dekompresyjny na resztkach powietrza w butli, bez dodatkowego zabezpieczenia w postaci stage’a. W praktyce, nurek jest prawie zawsze pływa z ujemną pływalnością podczas nurkowań technicznych. Dodatkowe butle zwiększają obciążenie, dodatkowo gaz sam w sobie wazy więcej niż 9 kg, więc typowo nurek ma 14 kg negatywnej pływalności dodatkowo rozpoczynając nurkowanie. Dlatego nurkowie techniczni zabierają ze sobą co najmniej dwa źródła kontroli pływalności – nie mogą po prostu wyeliminować swojego balastu, jak to robią nurkowie rekreacyjni. Ponieważ są tak mocno negatywnie pływalni na początku nurkowania, niektórzy techniczni myślą, że mają już ze sobą całe obciążenie jakie potrzebują. Zwykle to się sprawdza aż do sytuacji, gdy są na przystanku bezdekompresyjnym z prawie pustymi butlami i orientują się, że wzięli za mało ołowiu.